Liệu "Made in Vietnam" có thực sự thay thế được "Made in China" không?

Ông Wu Chongbo nhận định, không thể phủ nhận rằng Việt Nam có nhiều lợi thế và trở thành ngôi sao đang lên trong sự phát triển kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Một trong những lợi thế có thể kể đến đó là tình hình chính trị ổn định và Việt Nam cũng đang được hưởng lợi thế về dân số với lực lượng lao động trẻ đông đảo.

Đồng thời, Việt Nam cũng tham gia vào các hiệp định thương mại tự do ở nhiều mức độ khác nhau với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, EU, ASEAN và các nền kinh tế quốc tế quan trọng khác.

Mặc dù vậy, vị chuyên gia cho rằng, ngành sản xuất Việt Nam vẫn còn nhiều điểm cần cải thiện. Cụ thể,  về lực lượng lao động, theo ông Wu Chongbo, mặc dù tiền lương thấp khiến thị trường lao động Việt Nam có tính cạnh tranh cao, nhưng trình độ chuyên môn, năng lực, năng suất lao động của Việt nam vẫn còn hạn chế.

Bên cạnh đó, việc Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các quốc gia khác chuyển giao lượng lớn sản xuất sang Việt Nam trong khi cơ sở hạ tầng điện của Việt Nam không theo kịp tốc độ phát triển công nghiệp có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung điện.

Không chỉ vậy, hệ thống chuỗi cung ứng của Việt Nam vẫn còn nhiều thiếu sót. Cụ thể, về mặt phát triển sản phẩm và sản xuất, lĩnh vực công nghiệp nặng và công nghiệp hóa chất của Việt Nam chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến nguồn cung nguyên liệu thô bị hạn chế. Có thể thấy rằng Việt Nam nhập khẩu một lượng lớn nguyên liệu thô hàng năm, chẳng hạn như vải dệt, hóa chất, nhựa nguyên sinh, thép...

Chi phí logistics tại Việt Nam tương đối cao, chiếm 16,8%-17% GDP, cao hơn nhiều so với các nước láng giềng như Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia và Singapore. Thời gian vận chuyển hàng hóa cũng là một thách thức với Việt Nam. Trong khi hàng hóa từ các tỉnh vùng biên của Trung Quốc có thể đến nơi trong vòng ba ngày, và chỉ trong 1 ngày nếu chọn dịch vụ chuyển phát nhanh, thì thời gian vận chuyển hàng hoá của Việt Nam thường dài hơn.

"Lấy ví dụ về hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, khoảng cách đường bộ giữa hai nơi là 1.700 km, đòi hỏi hai tài xế phải làm việc theo ca và lái xe không ngừng trong 48 giờ để đến nơi, và điều này không bao gồm các trường hợp đặc biệt như tắc nghẽn giao thông. Nếu bạn chọn tàu hỏa, sẽ mất bốn ngày, và nếu bạn chọn vận tải đường biển, sẽ mất tới bảy ngày để hàng hoá đến nơi", vị chuyên gia cho biết.

Ông Wu Chongbo cũng cho rằng, việc phụ thuộc nhiều vào thương mại và đầu tư nước ngoài cũng trở thành một thách thức với Việt Nam. Từ năm 2019 đến năm 2021, tỷ trọng xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong xuất khẩu của Việt Nam đã vượt quá 70%.

Ngoài ra, Việt Nam và Trung Quốc còn cách xa nhau về quy mô kinh tế. Với quy mô GDP năm 2023 là 430 tỷ USD, quy mô kinh tế Việt Nam chỉ tương đương với quy mô của Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc).

"Tóm lại, Việt Nam khó có thể thay thế Trung Quốc trở thành 'công xưởng thế giới' trong thời gian ngắn, nhưng ngành sản xuất của Việt Nam thực sự đặt ra thách thức chiến lược ngày càng lớn đối với ngành sản xuất của Trung Quốc", vị giáo sư nhận định.

Nguồn: Think China

Hoàng Nguyễn (lược dịch)

Nhịp sống thị trường